Το Βήμα του Ασκληπιού Τόμ. 20, Αρ. 1 (2021): Ιανουάριος - Μάρτιος 2021

Το σύνδρομο εξουθένωσης στους γιατρούς αποτελεί έναν πρώιμο δείκτη αναφορικά με τη δυσλειτουργία του συστήματος υγείας, ο οποίος είναι επίσης ιδιαίτερα χρήσιμος για τους φορείς που είναι υπεύθυνοι για τη λήψη αποφάσεων. Με την παρακολούθηση της εξουθένωσης των ιατρών, οι διάφορες απειλές-κίνδυνοι μπορούν να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, προτού διαταραχθεί η περίθαλψη των ασθενών. Το σύνδρομο εξουθένωσης αποτελεί ένα σημαντικό ζήτημα που αφορά το χώρο εργασίας των ιατρών, με την έκθεση σε πολλές ώρες κλινικής εργασίας να καταδεικνύει μια δοσο-εξαρτώμενη επίδραση με την εξουθένωση, υποδηλώνοντας έτσι την αιτία και το αποτέλεσμα. Η εξάντληση αποτελεί και τον παράγοντα που συνδέεται στενότερα με τις αποφάσεις των ιατρών αναφορικά με την απόσυρσή τους από την κλινική πρακτική, είτε φυσικά-σωματικά είτε ψυχολογικά, με δυσμενείς επιπτώσεις στην πρόσβαση, τη συνέχεια της περίθαλψης, την ικανοποίηση των ασθενών, την παραγωγικότητα και το κόστος. Η πρόληψη τέτοιων καταστάσεων μέσω της εισαγωγής «ανιχνευτών-δεικτών» εξουθένωσης στο χώρο της υγείας είναι υψίστης σημασίας. Οι ανιχνευτές-δείκτες εξουθένωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση του χώρου εργασίας και την αποκάλυψη των δημιουργών-ιθυνόντων του φαινομένου της εξουθένωσης.

Λέξεις κλειδιά: Σύνδρομο εξουθένωσης ιατρών, σωματική απόσυρση, burnout, αποδοτικότητα συστήματος υγείας.

Η νόσος του Alzheimer (ΝΑ) είναι μια προοδευτική και μη αναστρέψιμη νευροεκφυλιστική ασθένεια, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Υγεία να την έχει χαρακτηρίσει ως παγκόσμια προτεραιότητα. Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες κινδύνου ως προς την εμφάνισή της, οι οποίοι χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τους τροποποιήσιμους (σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση, σωματικό βάρος, ύπνο, κάπνισμα) και τους μη τροποποιήσιμους (ηλικία, φύλο, γενετικοί παράγοντες). Πολλές φαρμακευτικές ουσίες, διαφόρων κατηγοριών έχουν χρησιμοποιηθεί και δοκιμαστεί, χωρίς να υπάρχουν απόλυτα επιτυχημένα αποτελέσματα στο επίπεδο της πρόληψης και της αντιμετώπισης. Ο συνδυασμός της φαρμακευτικής αγωγής μαζί με τη διαχείριση των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου, δύναται να συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη και εξασθένιση της πορείας της νόσου. Λόγω της αύξησης του μέσου όρου ζωής, τα επόμενα χρόνια θα υπάρξει σημαντική αύξηση του αριθμού των περιστατικών με ΝΑ, αναδεικνύοντας επιτακτική την ανάγκη δημιουργίας δικτύων υποστήριξης και φροντίδας των συγκεκριμένων ασθενών.

Λέξεις κλειδιά: Νόσος Alzheimer, πρόληψη, αντιμετώπιση

Το κάπνισμα είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο έχει εμφανίσει δραματική αύξηση της χρήσης του σε Ευρώπη και Αμερική και ενώ αρχικά χρησιμοποιήθηκε σαν μια πρόταση για τη διακοπή του καπνίσματος, σήμερα ο ρόλος του αυτός αμφισβητείται. Ο καπνός που παράγεται από το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν περιέχει τα προϊόντα της καύσης που παράγονται στο παραδοσιακό τσιγάρο και με την έννοια αυτή έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ερευνητές πιο ασφαλές. Η λήψη νικοτίνης μέσω του ηλεκτρονικού τσιγάρου δημιούργησε αρχικά τις προσδοκίες ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο θα μπορούσε να αποτελέσει μια επιλογή για την ελάττωση ή τη διακοπή του καπνίσματος, αντίστοιχη με τις θεραπείες με υποκατάστατα νικοτίνης. Ιδιαίτερα στους καπνιστές που επιθυμούν τη διακοπή του καπνίσματος, το ηλεκτρονικό τσιγάρο θα μπορούσε να βοηθήσει στους έξι μήνες τη διακοπή του καπνίσματος, ωστόσο δεν υπάρχουν μελέτες στη βιβλιογραφία που να συγκρίνουν την αποτελεσματικότητα της χρήσης του σε σχέση με άλλες θεραπείες για τη διακοπή του καπνίσματος και επομένως η εξαγωγή συμπερασμάτων στο γενικό πληθυσμό είναι επισφαλής. Η διακοπή του καπνίσματος αποτελεί βασικό στόχο τόσο στην πρωτογενή όσο και στη δευτερογενή πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων και ο νοσηλευτής αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο αυτής της προσπάθειας. Μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά και ο σχεδιασμός νέων τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών αναμένεται να δώσουν απαντήσεις σχετικά με τους ενδεχόμενους κινδύνους από τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, αλλά και τη βοήθεια που μπορεί να προσφέρει η χρήση του στη διακοπή του καπνίσματος.

Λέξεις κλειδιά: Κάπνισμα, ηλεκτρονικό τσιγάρο, καρδιαγγειακές παθήσεις, στεφανιαία νόσος

Εισαγωγή: Η επίδραση της πρωτεΐνης στην ανθρώπινη υγεία και μακροζωία παραμένει ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα στην επιστήμη της διατροφής μέχρι σήμερα. Σκοπός: Η αξιολόγηση της σχέσης μεταξύ διατροφικής πρωτεϊνικής πρόσληψης και ψυχολογικής δυσφορίας, σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, που ζουν σε ελληνικά νησιά της Μεσογείου. Υλικό και Μέθοδος: Χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από ηλικιωμένους που ζουν σε 20 ελληνικά νησιά της Μεσογείου, από την επιδημιολογική μελέτη MEDiterranean Islands Study (MEDIS) (ν=2.221). Τα ανθρωπομετρικά, κλινικά και κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά και τα χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής και η κατανάλωση πρωτεϊνών (συνολικά, ζωικές, φυτικές) που λήφθηκαν υπόψη βάσει του επικυρωμένου Ερωτηματολογίου Συχνότητας Τροφίμων (ΕΣΚΤ), προέκυψαν μέσω τυπικών διαδικασιών και ερωτηματολογίων. Η «Ψυχολογική Δυσφορία» (ΨΔ) αξιολογήθηκε ως μια συνδυασμένη μεταβλητή που αντιπροσωπεύει συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους. Αποτελέσματα: Η πρόσληψη ζωικής πρωτεΐνης, αλλά όχι φυτικής, συσχετίστηκε με υψηλότερη ΨΔ μετά από προσαρμογή ως προς την ηλικία, το φύλο, το επίπεδο εκπαίδευσης, την προσκόλληση στη Μεσογειακή διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα (β ± ΤΣ: 0,403 ± 0,090, p=0,003). Μετά από ανάλυση ανά βαθμό προσκόλλησης στη Μεσογειακή διατροφή, μεταξύ αυτών με χαμηλή προσκόλληση, η πρόσληψη ζωικής πρωτεΐνης συσχετίστηκε θετικά με την ΨΔ (Β ± ΤΣ: 1,119 ± 0,174, p=0,008). Δεν παρατηρήθηκαν συσχετίσεις σε ομάδες μέτριας ή υψηλής προσκόλλησης όσον αφορά την φυτική πρωτεϊνική πρόσληψη και την ΨΔ. Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη προτείνει ότι οι πηγές φυτικών πρωτεϊνών αποτελούν σημαντικό μέρος του συνολικού διατροφικού προτύπου και ότι η χαμηλή έως μέτρια πρόσληψη κόκκινου κρέατος στο πλαίσιο της Μεσογειακής διατροφής μπορεί να σχετίζεται με χαμηλότερη ΨΔ.

Λέξεις κλειδιά: Μεσογειακή διατροφή, πρωτεΐνη, ζωική πρωτεΐνη, φυτική πρωτεΐνη, ψυχολογική δυσφορία.

Εισαγωγή: Οι επιπτώσεις της Χρόνιας Νεφρικής Ανεπάρκειας επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση των παραγόντων που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών υπό αιμοκάθαρση. Υλικό – Μέθοδος: Πρόκειται για συγχρονική ποσοτική μελέτη στην οποία χρησιμοποιήθηκε το εξειδικευμένο ερωτηματολόγιο Kidney Disease and Quality of Life (KDQOL-SF™). Ως μέθοδος δειγματοληψίας επιλέχθηκε η σκόπιμη δειγματοληψία. Το τελικό δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 49 ασθενείς με μέση ηλικία τα 57,9 έτη (± 12,6). Η αξιοπιστία του εκτιμήθηκε με το συντελεστή Cronbach a. και η συλλογή των δεδομένων έγινε κατά τους θερινούς μήνες Ιούνιο έως και Αύγουστο του 2019. Για την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα IBM SPSS 25.0. Υπολογίστηκαν κατανομές συχνοτήτων με 95% διαστημάτων εμπιστοσύνης με τεχνικές bootstrap. Αποτελέσματα: Τα σημαντικότερα θετικά ευρήματα που αφορούν την ποιότητα ζωής των συμμετεχόντων ήταν η κοινωνική υποστήριξη των ασθενών, η ενθάρρυνση του προσωπικού της Μονάδας Τεχνητού Νεφρού, η γνωστική λειτουργία και ο σωματικός ρόλος, ενώ χαμηλότερες τιμές έλαβαν η εργασία, ο πόνος, η σεξουαλική και η σωματική λειτουργικότητα και το βάρος της νεφρικής νόσου. Σε μέτρια επίπεδα κυμάνθηκε η συναισθηματική ευεξία η οποία βρίσκεται στο μεταίχμιο για την ποιότητα ζωής. Συμπεράσματα: Από τη παρούσα μελέτη προκύπτει η ανάγκη του σχεδιασμού ψυχοθεραπευτικής παρέμβασης για τους ασθενείς με διαρκή παρακολούθηση, καθώς και προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης και εργασίας.

Λέξεις κλειδιά: Αιμοκάθαρση, ποιότητα ζωής στην αιμοκάθαρση, ποιότητα ζωής και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

Εισαγωγή: Η δημιουργία κολοστομίας αποτελεί χειρουργική επιλογή για διάφορες παθήσεις. Μια σειρά από παθολογικές καταστάσεις επιβάλλουν τη δημιουργία κολοστομίας είτε μόνιμης, είτε προσωρινής, είτε προστατευτικής. Η κολοστομία δημιουργεί ποικίλες ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις στους πάσχοντες, οι οποίοι βιώνουν αισθήματα θυμού, άγχους και φόβου και μειώνουν την ποιότητα ζωής τους. Σκοπός: Ο σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση της ποιότητας ζωής των ασθενών με κολοστομία. Επιμέρους στόχοι ήταν να προσδιορισθούν οι παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών. Υλικό και μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση, σχετική με το θέμα χρησιμοποιώντας τις βάσεις δεδομένων Google Scholar, Scopus, Science Direct και PubMed, για το διάστημα 2008-2018. Χρησιμοποιήθηκαν, με διάφορους συνδυασμούς και συνδέσμους, οι λέξεις-κλειδιά, «colostomy» και «Quality of life» και τέθηκαν κριτήρια εισόδου στη μελέτη. Αποτελέσματα: Όπως παρουσιάζεται από τις περισσότερες έρευνες, οι ασθενείς με κολοστομία δυσκολεύονται να ζήσουν άνετα και να ενταχθούν στην κοινωνία καθώς το πρόβλημά τους, τους επηρεάζει άμεσα. Η ύπαρξη κολοστομίας σχετίστηκε με διάφορες κοινωνικές, συναισθηματικές, σωματικές, σεξουαλικές και λειτουργικές διαταραχές και διάφορους παράγοντες μείωσης της ποιότητας ζωής τους. Συμπεράσματα: Είναι σημαντικό να λαμβάνονται μέτρα για την επίδραση της κολοστομίας στην ψυχοκοινωνική κατάσταση του ασθενή και να παρέχεται υποστήριξη προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά. Οι νοσηλευτές είναι αυτοί που παρέχουν συμβουλές και εκπαιδεύουν τους ασθενείς και την οικογένειά του για τη διαχείριση της κολοστομίας με σκοπό την προαγωγή της αυτοφροντίδας τους, η οποία θα συμβάλει και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.

Λέξεις κλειδιά: Κολοστομία, ποιότητα ζωής, ασθενείς με κολοστομία