Το Βήμα του Ασκληπιού Τόμ. 12, Αρ. 1 (2013): Ιανουάριος - Μάρτιος 2013

Οι νοσηλευτές κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους διαχειρίζονται καταστάσεις όπου η γνώση μαθηματικών είναι απαραίτητη. Μια από αυτές τις καταστάσεις αποτελεί ο υπολογισμός δοσολογιών των φαρμάκων που πρόκειται να χορηγηθούν σε ασθενείς. Σκοπός: Η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τις μαθηματικές γνώσεις και τις δεξιότητες υπολογισμού φαρμακευτικών δοσολογιών σε νοσηλευτές και φοιτητές νοσηλευτικής. Υλικό-Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε αναζήτηση δημοσιευμένων ερευνητικών και ανασκοπικών άρθρων από τον Ιανουάριο του 1989 έως το Μάρτιο του 2012, στη βάση δεδομένων Pubmed. Οι όροι αναζήτησης που χρησιμοποιήθηκαν ήταν: νοσηλευτές, μαθηματικές δεξιότητες, αριθμητικές δεξιότητες και δεξιότητες υπολογισμού φαρμακευτικών δοσολογιών. Αποτελέσματα: Από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας διαπιστώνεται πως αρκετές ερευνητικές μελέτες διερευνούν τις μαθηματικές γνώσεις και δεξιότητες υπολογισμού φαρμακευτικών δοσολογιών των φοιτητών νοσηλευτικής. Τα αποτελέσματα των παραπάνω μελετών υποδεικνύουν πως οι φοιτητές έχουν μειωμένες δεξιότητες στην εκτέλεση μαθηματικών πράξεων και υπολογισμών φαρμακευτικών δοσολογιών. Σε αντίθεση με τους φοιτητές, οι νοσηλευτές που εργάζονται είναι πιθανότερο να έχουν καλύτερες επιδόσεις στον υπολογισμό δοσολογιών. Εκτός από την εκτίμηση των δεξιοτήτων των φοιτητών, σε αρκετές μελέτες αξιολογήθηκε η εφαρμογή εκπαιδευτικών παρεμβάσεων στην ενίσχυση του τρόπου υπολογισμού φαρμακευτικών δοσολογιών. Η επάρκεια στην εκτέλεση υπολογισμών φαρμακευτικών δοσολογιών αποτελεί προληπτικό μέτρο των λαθών κατά την προετοιμασία και χορήγηση φαρμάκων. Συμπεράσματα: Οι μαθηματικές γνώσεις και ο υπολογισμός φαρμακευτικών δοσολογιών αποτελούν αλληλένδετες έννοιες και απαραίτητες κλινικές δεξιότητες για το νοσηλευτή. Το γεγονός ότι οι φοιτητές νοσηλευτικής δεν έχουν ικανοποιητικές δεξιότητες υπολογισμού δοσολογιών, ίσως να αποτελεί ένα θέμα στο οποίο οι φορείς της νοσηλευτικής εκπαίδευσης πρέπει να εστιάσουν την προσοχή τους. Η περαιτέρω διερεύνηση των ικανοτήτων υπολογισμού δοσολογιών των νοσηλευτών θεωρείται απαραίτητη.

Λέξεις κλειδιά: Νοσηλευτές, μαθηματικές δεξιότητες, αριθμητικές δεξιότητες, δεξιότητες υπολογισμού φαρμακευτικών δοσολογιών

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες ολοένα και περισσότερες μελέτες επισημαίνουν τη σχέση ψυχικών διαταραχών (άγχους και κατάθλιψης) και στεφανιαίας νόσου. Σκοπός: της παρούσης εργασίας ήταν η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τη σχέση άγχους, κατάθλιψης και στεφανιαίας νόσου και τους κοινούς μηχανισμούς πρόκλησης των δύο νοσημάτων. Υλικό και Μέθοδος: Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε περιελάμβανε αναζήτηση ανασκοπικών και ερευνητικών μελετών, κυρίως στην ηλεκτρονική βάση «pubmed» που αναφέρονταν στη σχέση και τους κοινούς μηχανισμούς πρόκλησης που συνδέουν τη στεφανιαία νόσο με το άγχος και την κατάθλιψη. Αποτελέσματα : Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, η αιτιοπαθογένεια αυτής της σχέσης δεν έχει πλήρως κατανοηθεί. Οι κυριότεροι μηχανισμοί που συνδέουν τη ψυχική υγεία με τη στεφανιαία νόσο, είναι: α) Ψυχοβιολογικοί μηχανισμοί συμπεριλαμβανομένων αλλαγών στο αυτόνομο νευρικό σύστημα, στο ορμονικό και στο ανοσοποιητικό σύστημα και β) μηχανισμοί συμπεριφοράς που αφορούν κυρίως στη συμμόρφωση στη θεραπεία και στην αλλαγή του τρόπου ζωής. Επιπλέον, είναι ευρέως αποδεκτό, ότι το άγχος και η κατάθλιψη που βιώνουν οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο αποτελούν δείκτη κακής πρόγνωσης της νόσου. Συμπεράσματα: Η εκτίμηση και αντιμετώπιση του άγχους και της κατάθλιψης που βιώνουν οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της θεραπείας.

Λέξεις κλειδιά: Στεφανιαία νόσος, άγχος, κατάθλιψη, αιτιοπαθογενετικοί μηχανισμοί

Η αυτόχθονη αρτηριοφλεβική επικοινωνία (fistula) αποτελεί την πιο συχνή μορφή αγγειακής προσπέλασης για τα άτομα που υποβάλλονται σε χρόνια αιμοκάθαρση διότι εξασφαλίζει στον ασθενή καλής ποιότητας αιμοκάθαρση και συμβάλλει στον περιορισμό της θνησιμότητας. Για το λόγο αυτό, ο Νοσηλευτής Νεφρολογίας κατέχει σημαντικό ρόλο στην κατάλληλη φροντίδα της φίστουλας (fistula) με σκοπό την προαγωγή της μακροβιότητάς της και την πρόληψη των επιπλοκών. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης ήταν η διερεύνηση του ρόλου του Νοσηλευτή Νεφρολογίας στην κατάλληλη φροντίδα της φίστουλας (fistula), την προαγωγή της μακροβιότητάς της και τον περιορισμό των επιπλοκών, με βάσει επιστημονικά δεδομένα και διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες. Υλικό-Μέθοδος: Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε στην παρούσα ανασκόπηση στηρίχθηκε σε ανασκοπικές και ερευνητικές μελέτες, οι οποίες διενεργήθηκαν κατά το χρονικό διάστημα 2000 – 2012 και αντλήθηκαν από διεθνείς (Medline, PubMed, Cinahl) και ελληνικές βάσεις δεδομένων (Ιatrotek) σχετικά με τη φροντίδα και τη διαχείριση της φίστουλας (fistula) σε άτομα που υποβάλλονται σε χρόνια αιμοκάθαρση. Οι λέξεις-κλειδιά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν: Αρτηριοφλεβική επικοινωνία, αγγειακή προσπέλαση, τεχνικές φλεβοκέντησης φίστουλας (fistula), κατευθυντήριες οδηγίες, ρόλος νοσηλευτή. Αποτελέσματα: Η αυτόχθονη αρτηριοφλεβική επικοινωνία (fistula), αποτελεί τη 'γραμμή ζωής' για τα άτομα που υποβάλλονται σε χρόνια αιμοκάθαρση. Για το λόγο αυτό, η κατάλληλη φροντίδα της και η διατήρησή της σε καλή κατάσταση παίζει σημαντικό ρόλο για τη ζωή του ασθενούς. Συμπεράσματα: Ο Νοσηλευτής Νεφρολογίας παίζει σημαντικό ρόλο στην κατάλληλη διαχείριση της φίστουλας (fistula) και στην εκπαίδευση του ασθενούς. Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία μεταξύ όλων των μελών της διεπαγγελματικής ομάδας υγείας, η οποία περιλαμβάνει το νοσηλευτή, το νεφρολόγο, τον αγγειοχειρουργό, και τον ακτινολόγο με σκοπό την ευρύτερη αξιολόγηση της φίστουλας (fistula) και την πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση των οποιονδήποτε επιπλοκών.

Λέξεις κλειδιά: Αρτηριοφλεβική επικοινωνία, αγγειακή προσπέλαση, τεχνικές φλεβοκέντησης φίστουλα (fistula), κατευθυντήριες οδηγίες, ρόλος νοσηλευτή

Ο Κώδικας των Δικαιωμάτων των παιδιών παρέχει μια μοναδική, παιδοκεντρική προσέγγιση για τα παιδιατρικά προβλήματα και γενικότερα ένα πλαίσιο για τη βελτίωση της ζωής των παιδιών σε όλο τον κόσμο. Όσον αφορά στην αναγνώριση της σπουδαιότητας του Κώδικα των Δικαιωμάτων των παιδιών, τα αποτελέσματα από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας είναι αντικρουόμενα καθώς σε κάποιες χώρες έχει συντελεστεί ελάχιστη πρόοδος ενώ ουσιαστική αλλαγή σε κάποιες άλλες. Σύμφωνα με την πλειοψηφία των ερευνητικών μελετών το πιο σημαντικό ζήτημα είναι να διασφαλιστεί ότι τα θεσμικά όργανα και οι υπηρεσίες που παρέχουν υγειονομική περίθαλψη στα παιδιά είναι σε θέση να εφαρμόζουν στην καθημερινή κλινική πράξη το δικαίωμα των παιδιών στην υγεία. Το πιο σημαντικό βήμα για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι η συμμετοχή των παιδιών στη λήψη αποφάσεων που αφορούν στη θεραπεία τους. Είναι ευρέως αποδεκτό, ότι τα παιδιά χρειάζονται την παροχή μιας ολιστικής φροντίδας βασισμένη στις ανάγκες τους και στο αναπτυξιακό τους στάδιο.

Λέξεις κλειδιά: Δικαιώματα παιδιού, παιδιατρικός ασθενής, ολιστική φροντίδα παιδιού

Οι επαγγελματίες υγείας παρευρίσκονται συχνά ως μάρτυρες επεισοδίου Καρδιακής Ανακοπής (ΚΑ) ενδονοσοκομειακά. Η ποιότητα της Καρδιοαναπνευστικής Αναζωογόνησης (ΚΑΑ), εξαρτάται από το επίπεδο των θεωρητικών και πρακτικών τους δεξιοτήτων. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση του επιπέδου των θεωρητικών γνώσεων ειδικευμένων καρδιολόγων και αναισθησιολόγων στην Βασική και Εξειδικευμένη υποστήριξη της ζωής (Β-ΚΑΑ / Ε-ΚΑΑ). Υλικό – μέθοδος: Το σύνολο του υπό μελέτη πληθυσμού αποτελούταν από ένα τυχαίο δείγμα 240 ειδικευμένων καρδιολόγων και αναισθησιολόγων, από 17 Δημόσια Γενικά Νοσοκομεία της Αθήνας. Για την συλλογή των στοιχείων σχεδιάστηκε ένα ερωτηματολόγιο με 16 ερωτήσεις θεωρητικού περιεχομένου, βασισμένο στις κατευθυντήριες οδηγίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης του 2005. Όλες οι υποθέσεις ελέγχθηκαν για επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας p=<0,05. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έγινε με το στατιστικό πακέτο IBM SPSS Statistics 19. Αποτελέσματα: Δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των ειδικευμένων καρδιολόγων και αναισθησιολόγων στην συνολική επίδοση στις θεωρητικές γνώσεις στην Β-ΚΑΑ και Ε-ΚΑΑ. Οι αναισθησιολόγοι απάντησαν σωστά κατά μέσο όρο σε 11,57±3,3 ερωτήσεις και οι καρδιολόγοι σε 11,3±3,2 ερωτήσεις. Επιπρόσθετα, δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ τους στα δύο τμήματα θεωρητικών δεξιοτήτων ξεχωριστά. Στατιστικά σημαντική διαφορά παρατηρήθηκε ανάμεσα σε αυτούς που είχαν συμμετάσχει σε εκπαιδευτικό σεμινάριο στην Β-ΚΑΑ και Ε-ΚΑΑ και σε αυτούς που δεν είχαν συμμετάσχει (p<0,001). Σεμινάριο παρακολούθησε το 62,5% των αναισθησιολόγων και το 60% των καρδιολόγων. Επίσης, παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στον χρόνο παρακολούθησης σεμιναρίου στην Β-ΚΑΑ και Ε-ΚΑΑ και τους ειδικευμένους ιατρούς, στη δεξιότητα «σωστή αναλογία Θωρακικών Συμπιέσεων (ΘΣ)/ Eμφυσήσεων» (p<0,001). Στη συγκεκριμένη ερώτηση απάντησε σωστά το 65,8% των αναισθησιολόγων και το 68,3% των καρδιολόγων. Συμπεράσματα: Το επίπεδο των θεωρητικών γνώσεων των ειδικευμένων καρδιολόγων και αναισθησιολόγων στους αλγορίθμους της Β-ΚΑΑ και της Εξειδικευμένης υποστήριξης της ζωής, εξαρτάται από την παρακολούθηση εκπαιδευτικού σεμιναρίου.

Λέξεις κλειδιά: Καρδιολόγοι, αναισθησιολόγοι, γνώσεις, Βασική Υποστήριξη της Ζωής, Εξειδικευμένη Υποστήριξη της Ζωής

Η επιληψία είναι μια νευρολογική διαταραχή, που οδηγεί στην περιστασιακή εμφάνιση επιληπτικών κρίσεων, με σημαντική επιβάρυνση της ποιότητας ζωής των ασθενών, των οικείων τους και του συστήματος υγείας. Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνηθεί το σύγχρονο ψυχοκοινωνικό προφίλ των επιληπτικών ασθενών στην Ελλάδα και να πραγματοποιηθεί συγκριτική ανάλυση με προηγούμενη αντίστοιχη έρευνα. Υλικό και μέθοδος: Για την παρούσα έρευνα χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο, το οποίο συμπληρώθηκε από 91 ασθενείς με επιληψία όλων των ηλικιών, από το σύνολο των 350 ασθενών οι οποίοι νοσηλεύτηκαν σε μεγάλο δημόσιο νοσοκομείο κατά τη διάρκεια των ετών 2008–2009 (ποσοστό ανταπόκρισης 26%). Για την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε απλή περιγραφική ανάλυση σε επίπεδα στατιστικής σημαντικότητας α=5% και α=10% και παραγοντική ανάλυση, με τη χρήση του στατιστικού προγράμματος SPSS 16.0. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας έδειξαν, ότι η ποιότητα ζωής των ατόμων που πάσχουν από επιληψία στην Ελλάδα βελτιώθηκε σημαντικά την τελευταία δεκαετία, καθώς οι κρίσεις εμφανίζονται μειωμένες κατά 15,7% και το ποσοστό των απασχολουμένων αυξήθηκε κατά 13%. Συμπεράσματα: Αυτό σημαίνει, ότι τα άτομα που πάσχουν από επιληψία, δεν είναι πλέον περιθωριοποιημένα και συχνά επιτυγχάνουν να ζουν μια φυσιολογική ζωή με τους αναγκαίους περιορισμούς της ασθένειας αυτής.

Λέξεις κλειδιά: Επιληψία, ποιότητα ζωής, ψυχοκοινωνική εικόνα, περιγραφική ανάλυση, παραγοντική ανάλυση

Οι παράγοντες που καθορίζουν την ψυχική κατάσταση των γυναικών κατά την εμμηνόπαυση έχουν αποτελέσει συχνό αντικείμενο έρευνας στο παρελθόν. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση των ψυχολογικών προβλημάτων που βιώνουν οι γυναίκες που λαμβάνουν Ορμονική Θεραπεία Υποκατάστασης (ΟΘΥ), σε σύγκριση με εκείνες που δε λαμβάνουν. Υλικό-Μέθοδος: Δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 216 εμμηνοπαυσιακές γυναίκες ηλικίας 40 ως 60 ετών, που κατανεμήθηκαν σε δύο ομάδες και εκτιμήθηκαν σε δύο χρονικές περιόδους μεσοδιαστήματος έξι μηνών. Την πρώτη ομάδα αποτέλεσαν 100 γυναίκες που λάμβαναν ΟΘΥ για τουλάχιστον τρεις μήνες και τη δεύτερη 116 γυναίκες που δε λάμβαναν ΟΘΥ. Χρησιμοποιήθηκε Ερωτηματολόγιο δημογραφικών στοιχείων, και οι Κλίμακες Εκτίμησης Συμπτωμάτων Εμμηνόπαυσης (Greene), Άγχους (Hamilton) και Κατάθλιψης (CES-D). Αποτελέσματα: Το 46,3% των γυναικών λάμβανε ΟΘΥ, ενώ 53,7% όχι. Στην πρώτη συνέντευξη, οι μέσες τιμές της κλίμακας Greene βρέθηκαν στην πρώτη ομάδα 13,21±9,61 και στη δεύτερη 25,33±12,25, (p<0,001). Στη δεύτερη συνέντευξη οι μέσες τιμές ήταν 9,17±6,93 και 28,65±13,25 αντιστοίχως (p<0,001). Ως προς το Άγχος (Κλίμακα Hamilton), στην πρώτη συνέντευξη οι μέσες τιμές της πρώτης ομάδας βρέθηκαν 5,74±8,29 και στη δεύτερη 19,28±11,90 (p<0,001), ενώ στη δεύτερη συνέντευξη οι μέσες τιμές ήταν 4,43±7,75 και 19,47±11,75 αντιστοίχως (p<0,001), ξεπερνώντας το όριο διαγνώσεως κλινικά αγχώδους συνδρομής. Τέλος, οι μέσες τιμές της Κατάθλιψης (Κλίμακα CES-D) στην πρώτη συνέντευξη ήταν 10,33±7,58 στην πρώτη ομάδα και 11,20±11,22 στη δεύτερη (p<0,001), ενώ στη δεύτερη συνέντευξη 8,61±6,25 στην πρώτη ομάδα και 11,82±11,59 στη δεύτερη (p<0,001). Η πολλαπλή γραμμική παλινδρόμηση έδειξε ότι το επίπεδο εκπαίδευσης ερμηνεύει το 49,4%, το 28,4% και το 17,1% της διακύμανσης για τις κλίμακες Greene, Hamilton και CES-D αντίστοιχα (Β=-4,563, p<0,001, Β=-3,012, p=0,005 και Β=-4,175, p<0,001 αντίστοιχα). Συμπεράσματα: Η λήψη ΟΘΥ φαίνεται ότι προσφέρει σημαντική ανακούφιση στα ψυχολογικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Οι δημογραφικοί παράγοντες ωστόσο τροποποιούν την κατάσταση και απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση.

Λέξεις κλειδιά: Εμμηνόπαυση, ορμονική θεραπεία υποκατάστασης, συμπτώματα εμμηνόπαυσης, άγχος, κατάθλιψη